مسکن چیست؟ سکونت یعنی چه؟

نیاز به مسكن دارای دو بعد كمی و كیفی است. در بعد كمی؛ نیاز به مسكن، شناخت پدیدهها و اموری را شامل میشود كه مسئله فقدان سرپناه و میزان دسترسی به آن را مطرح میكند، در بررسی بعد كمی مسكن، در واقع درجه پاسخگویی به نیاز مسكن بدون در نظر گرفتن كیفیت آن موردنظر است. در بعد كیفی؛ مسائل و پدیده هایی مطرح می شود كه به بیمسكنی، بد مسكنی و تنگ مسكنی معروف هستند و آنچه مطرح است، نوع و شكل نیاز است.

برای دانستن تعریف مسكن ابتدا لازم است كه معنی واژه سكونت را بدانیم.

ولین مفهومی كه بعد از شنیدن كلمه سكونت در ذهن انسان نقش میگیرد، ساكن شدن و اتراق كردن در یك مكان است. «كریستین نوربرگ شولتز» روشهای سكونت را به چهار شیوه تقسیم می كنند:

1- سكونت به صورت طبیعی 2- سكونت مجتمع 3- سكونت عمومی 4- سكونت خصوصی.

سكونت طبیعی اولین بار در آبادی شكل گرفت. آبادی؛ محلی است كه محیط طبیعی مفروضی را در برگیرد. در نتیجه؛ آبادی، صحنه رخداد سكونت طبیعی است.

با توجه به تمایل انسان برای زندگی اجتماعی، سكونتگاههای جمعی شكل گرفتند. فضاهای شهری، صحنه ملاقات و دیدار است، جایی است كه انسانها در آن مصنوعات، اندیشهها و احساسات خود را با یكدیگر مبادله میكنند. بدین صورت؛ سكونت مجتمع شكل گرفت. پس از شكلگیری سكونتگاههای مجتمع، چارچوبهای توافق بین انسانها به وجودآمدند.

مسكن درايران

به دنبال رشد فزاينده شهرنشيني در دهه هاي اخير در ايران و به ويژه در شهر تهران، تامين مسکن به يکي از مهم ترين مسايل کشور تبديل شده است. در اين راستا، توليد انبوه مسکن، به عنوان الگويي با مزايايي نظير توجيهات فني، اقتصادي و زماني، مورد توجه جدي قرار گرفته و مجتمع هاي مسکوني را مي توان تجلي کالبدي ايده انبوه سازي مسکن در شهرها دانست. نکته اي که در بررسي روند ايجاد مجتمع هاي مسکوني در ايران و خصوصا شهر تهران مشاهده مي گردد اينست که همواره از توجه به اصول و معيارهاي شهرسازي در برنامه ريزي و طراحي غالب مجتمع هاي مسکوني کاسته شده و اينگونه مساکن از ايجاد «محيط مطلوب» مسکوني فاصله گرفته اند.

با توجه به روند رو به رشد جمعيت و بزرگ شدن شهرها و همچنين افزايش مشكلات اقتصادي، اكثر فضاهاي مسكوني شهري ما را آپارتمان تشكيل مي‌دهد كه در واقع اين موضوع تا آن جا جامعيت. يافته كه مي‌توان گفت : در چند سال آتي اكثريت مردم به زندگي آپارتمان نشيني روي خواهند آورد.با وجود اين كه در آينده اكثر فضاهاي مسكوني ما را آپارتمان ها تشكيل خواهند داد بنابراين اگر راه حلي براي مشكلات در حال حاضر آپارتمان ها در نظر گرفته نشود جامعه به يك جامعه پر از تنش و استرس تبديل خواهد شد كه در يك چنين فضايي ديگر هيچ كس احساس امنيت و آرامش نخواهد داشت، به واقع سلامت رواني افراد به خطر خواهد افتاد.

مجتمع مسکونی

در تعریف مرکز آمار ایران مسکن یا واحد مسکونی، مکان، فضا و یا محوطهای است که یک یا چند خانوار در آن سکونت داشته و به یک یا چند ورودی (شارع عام یا شارع خاص) راه داشته باشد.

مسکن شهری از نظر نوع، تراکم مسکونی و نیز تعداد طبقات و خانوار ساکن به چند دسته طبقهبندی میشود، اما از نظر جمعیتی به سه دسته تک خانواری، چند خانواری و مجتمع مسکونی قابل تقسیم است.

مسکن مستقل ویلایی (Detachedبه آن نوع از خانهها اطلاق میشود که مستقل و جدا از هم و دارای حیاط و فضای باز خصوصی می باشند. این خانهها، که محل سکونت یک یا دو خانوار میباشند، بعضاً در محله های قدیمی دیده می شوند و دارای تعداد زیادی اتاق هستند. به خانههای مستقل نسبتاً بزرگ در بخشهای جدید شهری اصطلاحاً مسکن ویلایی گفته میشود و محلههایی که این نوع خانهها در آنها احداث شده است، جزء منطقه تراکم بسیار کم به شمار میروند.

خانه های نیمه مستقل (Semi-Detachedکه به طور ردیفی در امتداد معابر شهری ساخته شدهاند، بخشهای میانی شهرهای ایران را تشکیل میدهند. اقتصاد زمین و ساختمان و تأمین مسکن برای خانوارهای جوان، سبب احداث یک یا چند اشکوب جدید روی طبقه اصلی میشود.

خانه های آپارتمانی (Apartment Flats)، بخش عمدهای از مسکن شهری را در شهرهای بزرگ و متوسط تشکیل میدهند. خانههای آپارتمانی با توجه به اینکه در نواحی کم درآمد و یا پر درآمد احداث شوند، از نظر اندازه و نوع و میزان تنوع متفاوت خواهند بود. بخشهای مسکونی آپارتمانی، خاص نواحی پرتراکم شهری است. این نواحی خصوصیات اجتماعی و فرهنگی ویژهای دارند که میتوان از آن با عنوان (شیوه زندگی شهری) یاد کرد.

فهرست :

مفهوم مسکن

موقعیت و مشکلات مسکن

تعریف برنامه ریزی مسکن

فواید برنامه ریزی مسکن

مساله برابری انسانی

تاثیر بر کاربری های آموزشی و تجاری

اهداف کلی و جزئی برنامه ریزی مسکن

تقاضای مسکن

عرضه مسکن

پیامدهای برنامه ریزی مسکن

مراحل برنامه ریزی مسکن

روش ها و مدل های برنامه ریزی مسکن

عرضه و تقاضای مسکن

مهاجرت و برنامه ریزی مسکن

برنامه ریزی کاربری زمین

ماتریس سازگاری

مشخصات کاربری مسکونی

مسکن مستقل ویلایی

خانه های نیمه مستقل

خانه های آپارتمانی

مجتمع های مسکونی

برج

معیارهای کاربری مسکونی

ارتباط بین کاربری اراضی و برنامه ریزی مسکن